یادداشت اختصاصی «راوی خبر»:

فضای مجازی؛ ابزار ارتباط یا تهدید انزوا؟

مشاور خانواده طی یادداشتی نوشت: فضای مجازی با همه مزایای ارتباطی‌اش، به تدریج به بستری برای انزوا و آسیب‌های روانی تبدیل شده است. اما استفاده نامناسب منجر به کاهش ارتباطات حضوری، احساس تنهایی و در نهایت انزوا شود.

به گزارش گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «راوی خبر»؛ زهره کلانتر کارشناس روانشناسی و مشاور خانواده طی یادداشتی نوشت: آسیب‌های فضای مجازی و منزوی شدن افراد فضای مجازی در سال‌های اخیر به یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها تبدیل شده است. این فضا به ما این امکان را می‌دهد که به‌طور دائمی با دیگران در ارتباط باشیم، اطلاعات دریافت کنیم و حتی در مواقع خاص با دوستان و خانواده به صورت آنلاین ارتباط برقرار کنیم. با وجود این مزایای ظاهری، فضای مجازی می‌تواند آسیب‌هایی را نیز برای فرد به همراه داشته باشد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها “منزوی شدن افراد” است. در این یادداشت به بررسی این آسیب‌ها خواهیم پرداخت.

ارتباطات مجازی و کاهش ارتباطات حقیقی

در ابتدا، فضای مجازی به‌طور کلی به تقویت ارتباطات انسان‌ها کمک می‌کند، به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند پاندمی کرونا. بسیاری از افراد برای نخستین بار در این دوران به فضای مجازی روی آوردند و ارتباطات خود را به‌صورت آنلاین ادامه دادند. اما به مرور زمان، این ارتباطات به سمت و سویی کشیده شد که در آن افراد ترجیح می‌دهند با ارسال پیام‌های متنی یا ایمیل، ارتباطات خود را پیگیری کنند. این امر موجب می‌شود تا انسان‌ها به‌تدریج از ملاقات‌های رو در رو و ارتباطات چهره به چهره دور شوند.

این تغییر در نحوه ارتباطات اجتماعی می‌تواند به احساس تنهایی و انزوا منجر شود، چرا که ارتباطات غیرحضوری، آن‌طور که باید، حس واقعی ارتباط انسانی را انتقال نمی‌دهند.

پدیده مقایسه اجتماعی و احساس ناکامی

فضای مجازی، به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، بستری برای مقایسه‌های اجتماعی فراهم می‌کنند. بسیاری از افراد در این فضا به‌طور مرتب خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. این مقایسه‌ها می‌توانند در فرد احساس کمبود و ناکامی ایجاد کرده و باعث انزوای روانی شوند. فرد ممکن است احساس کند که از دیگران کمتر موفق است یا زندگی کمتری دارد.

این مقایسه‌ها نه‌تنها به رضایت از زندگی نمی‌انجامند، بلکه می‌توانند باعث ایجاد احساس افسردگی و دلسردی در فرد شوند.

فضای منفی و اثرات آن بر روابط اجتماعی

در فضای مجازی به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی، گاهی اوقات گفتگوها و پست‌ها می‌توانند بسیار منفی و دلسردکننده باشند. انتقادات تند، اخبار ناراحت‌کننده و پست‌های جنجالی می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر روحیه افراد بگذارد. برخی از افراد ممکن است به‌خاطر این فضای منفی احساس کنند که بهتر است از این فضا دوری کنند یا کمتر در آن مشارکت کنند.

این مسئله به منزوی شدن فرد و دوری او از جامعه منجر می‌شود، چرا که افراد ممکن است ترجیح دهند به‌جای تعامل و ارتباط، در سکوت و انزوا به زندگی خود ادامه دهند.

راهکارها برای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی

در مواجهه با آسیب‌های فضای مجازی و اثرات منفی آن بر ارتباطات اجتماعی، چندین راهکار قابل بررسی است:

ایجاد تعادل در استفاده از فضای مجازی: یکی از بهترین روش‌ها این است که افراد به‌طور آگاهانه استفاده خود از فضای مجازی را مدیریت کنند. به‌جای مصرف بی‌هدف، باید زمان‌های مشخصی برای استفاده از این فضا تعیین کرده و از آن بهره‌برداری معنادار کنیم.

برقراری روابط حضوری: هیچ‌چیز جایگزین ارتباطات واقعی و چهره به چهره نمی‌شود. افرادی که احساس می‌کنند دچار انزوا شده‌اند، باید وقت بیشتری را به برقراری ارتباطات حضوری اختصاص دهند.

تمرکز بر محتوای مثبت: استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به‌طور آگاهانه و با هدف ارتقاء مثبت‌نگری و ایجاد فضای حمایتی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

نتیجه‌گیری

در نهایت، باید به این نکته توجه داشت که فضای مجازی نه‌تنها می‌تواند به منزوی شدن افراد منجر شود، بلکه در صورت استفاده صحیح و متعادل، می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ارتباطات موثر و یادگیری مفید عمل کند. برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی و روانی فضای مجازی، لازم است افراد بیشتر به روابط واقعی خود توجه کنند و به‌طور هوشمندانه از فضای مجازی بهره‌برداری کنند.

انتهای خبر/