فرزان احمد نژاد در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه  خبری تحلیلی «راوی خبر»، یلدا را به معنای زایش دانست و گفت: ۴۰ روز اول زمستان «چله بزرگ» و ۲۰ روز بعد از آن «چله کوچک» نامیده می‌شود زیرا فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روز‌ها بلندتر می‌شوند.

کارشناس میراث فرهنگی استان البرز با اشاره به اینکه ایرانیان باستان آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید دانسته و برای آن جشن بزرگی برپا کردند، افزود: آن‌ها معتقد بودند یلدا با شیطان به جنگ می‌ایستد و مردم عادی را تحت مراقبت خود قرار می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه مردم ایران باستان شب یلدا میوه‌های تازه و خشک و آجیل را در سفره یا همان «میزد» قرار می‌دادند، اظهار داشت: مردم هنگام شب دعای «نی ید» یا شکرانه نعمت می‌خواندند و روز پس از شب یلدا هم خورروز یا روز خورشید نامیده می‌شد و تعطیل بود.

احمدنژاد با اشاره به اینکه روز یکم دی در ایران باستان، جنگ، خونریزی و کشتن گوسفند و مرغ ممنوع بود، تصریح کرد: ایرانیان به سرو به چشم مظهر قدرت در برابر تاریکی و سرما می‌نگریستند و در خورروز برابر آن می‌ایستادند و عهد می‌کردند تا سال بعد یک سرو دیگر بکارند.

پژوهشگر و کارشناس میراث فرهنگی البرز با تأکید بر اینکه امروز جشن یلدا در ایران با گرد هم آمدن و شب‌نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می‌شود، گفت: اجرای متل‌گویی یا نوعی شعرخوانی و داستان‌خوانی از گذشته‌های دور تا کنون در یلدا مرسوم است.

وی از قصه گویی پیر‌های مجلس برای جوانان خبر داد و با اشاره به اینکه شب چله با خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون همراه است، افزود: این میوه‌ها نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی بوده و مردم به برکت‌خیزی دانه‌های آن‌ها اعتقاد دارند.

احمدنژاد انار و هندوانه یلدا با رنگ سرخ را نمایندگان خورشید در شب دانست و اظهار دشت: در این شب هم مانند جشن تیرگان فال حافظ مرسوم است و حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پُری آن، آینده‌گویی می‌کنند، البته از هندوانه خوری هم نباید غافل شد.

پژوهشگر آب و رسوم اقوام البرز با اشاره به اینکه تاریخ هندوانه در شب یلدا به دوره قاجار بازمی گردد، تصریح کرد: مردم روستا‌های طالقان شب چله دور کرسی نشسته و بزرگان هم با خواندن قران و دعا برای پرباری محصول در سال آینده شب نشینی را شروع می‌کنند.

احمدنژاد با تأکید بر اینکه گویش‌های مختلف البرز خوراکی‌های شب یلدا را «شب چره» یا «شوچرز» مینامند، گفت: رسم زیبای شب چله در برخی از روستا‌های کوهپایه‌ای البرز به ویژه دهستان برغان، بخش آسارا و طالقان هنوز به شکل سنتی توسط مردم اجرا می‌شود.

وی افزود: روستائیان شب یلدا هندوانه، انار، انگور، سیب، خربزه، خیار، هندوانه، گندم، شاه دانه، برنجک، نخود برشته، آجیل تخمه هندوانه، کدو، تخمه آفتابگردان، بادام، پسته، فندق، گردو، سنجد سرخ، کشمش، انجیر خشک، برگه زردآلو و توت خشک استفاده می‌کنند.

کارشناس میراث فرهنگی البرز با اشاره به اینکه اهالی کلاک و طالقان اعتقاد دارند شب یلدا ۴۰ چیز بخورند، اظهار داشت: شال‌اندازان، شال‌اوزانک، شال اوزان کنک یا «درجی‌سران» از مراسم مشترک شب چله در روستا‌های استان است و شامل شال‌اندازی و پذیرایی می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه در شال اندازون کیسه‌ای از دریچه خانه‌ها آویزان کرده و اهالی به اندازه وسع در کیسه چیزی قرار می‌دهند، تصریح کرد: شب یلدا در برخی مناطق روستائی استان البرز رسمی برای خواستگاری از دختران و گرفتن جواب منفی یا مثبت از خانواده آن‌ها است.

احمدنژاد گفت: خانواده دختر شالی پشمی از دریچه بالای خانه یا همان دورجی به بیرون آویزان می‌کنند، اگر در کیسه دوخته شده به شال، توت و شیرینی باشد، پاسخ خانواده دختر مثبت و اگر چیزی قرار ندهند یا یا پارچه‌ای کهنه در آن بگذارند، جواب آن‌ها منفی خواهد بود.

این کارشناس با اشاره به اینکه مردم روستای کندر علاوه بر شب چله، جشن «شب سیزدهم چلّه» و «شب سیزده چله» را در ۱۳ دی برگزار می‌کنند، افزود: پخت نان محلی، روشن کردن آتش، رقص محلی مردان، چوب بازی، اسب‌دوانی و الک‌دولک از رسوم آن‌ها است.

گلاویژ اصحابی – راوی خبر

انتهای خبر/