یادداشت اختصاصی «راوی خبر»:
وقتی آزادی بیان، قربانیِ گزینش اخلاقی قدرت می‌شود
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «راوی خبر»؛ نیره امانی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر فلسفه اخلاق معاصر طی یادداشتی نوشت: در جهانی که مدعی آزادی، حقوق بشر و تساهل فرهنگی است، زندانی شدن یک زن ایرانی به دلیل موضع‌گیری اخلاقی‌اش نسبت به جنگ و رنج انسانی، نه فقط نگران‌کننده، که نشانه‌ای از تناقضی عمیق در دستگاه‌های مدعی اخلاق‌محوری در غرب است. من این سطور را نه به‌عنوان یک فعال سیاسی، بلکه به‌عنوان یک پژوهشگر فلسفه اخلاق از موضع دفاع از «مسئولیت اخلاقی فردی در برابر حقیقت» می‌نویسم.
مهدیه اسفندیاری، یک مترجم، و زنی محجبه است که از رنج مردم غزه نوشت. شاید ادبیات او تند بوده باشد. شاید انتخاب واژگانش با عرف رسمی دولت میزبان ناسازگار به نظر برسد. اما آنچه که او انجام داد، اساساً در حوزه اخلاق و وجدان قرار می‌گیرد: او در برابر آنچه به‌زعم او «ظلم آشکار» بود، سکوت نکرد. آیا فیلسوفان اخلاق غرب، نگفته‌اند که مسئولیت اخلاقی ایجاب می‌کند در برابر رنج دیگران بی‌تفاوت نمانیم؟ آزادی بیان یا سلطه اخلاقی نهادینه؟ توجیه بازداشت او، «تبلیغ تروریسم» عنوان شده است؛ عبارتی کش‌دار که می‌تواند برای هر فرد منتقدی به‌کار رود.
این نشان می‌دهد که در برخی ساختارها، اخلاق نه ابزاری برای فهم بهتر انسان، بلکه سلاحی برای حذف صداهای ناسازگار با قدرت است. او نه خشونتی مرتکب شده و نه تهدیدی علیه کسی بوده، او فقط نوشته است. یعنی از حق طبیعی، اخلاقی و قانونی‌اش برای نقد استفاده کرده، آیا نباید میان خشونت و اعتراض اخلاقی تمایز بگذاریم؟ دفاع از اخلاق جهانی، یا استاندارد دوگانه؟ در کلاس‌های فلسفه اخلاق، ما از «کانت» تا «راولز» بر استقلال عقل عملی و آزادی وجدان تأکید می‌کنیم.
اگر مهدیه اسفندیاری می‌گوید وجدانش اجازه نمی‌دهد ساکت بماند، ما چطور می‌توانیم از او یک مجرم بسازیم؟ اخلاق، بدون امکان مخالفت و بدون خطر کردن برای حق، به ابزاری تشریفاتی تقلیل می‌یابد.
نتیجه‌گیری: دفاع از اسفندیاری، دفاع از وجدان بشری امروز نام اسفندیاری فراتر از یک شخص، به نماد؛ نماد مقاومت زنی در برابر وجدان خاموش‌شده در عصر گزینش‌های اخلاقی ابزاری تبدیل شده است. من او را نه یک چهره سیاسی، بلکه یک کنشگر اخلاقی می‌دانم و وظیفه خود می‌دانم که یادآوری کنم:«اگر امروز وجدان او را زندانی می‌کنند، فردا دیگر هیچ وجدانی بیدار نخواهد بود و بشریت باید برای اخلاق به سوگ بنشیند..»
انتهای خبر/