یادداشت اختصاصی «راوی خبر»:

تاثیرات فضای مجازی بر پرخاشگری کودکان

مشاوره خانواده طی یادداشتی نوشت: فضای مجازی، تأثیرات متعددی بر رفتار و روانشناسی کودکان دارد. این تأثیرات، چه مثبت و چه منفی، می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله اجتماعی شدن، رشد شناختی، و سلامت روانی کودک نمود پیدا کنند.

به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «راوی خبر»؛ زهره کلانتر، کارشناس روانشناسی و مشاور خانواده طی یادداشتی نوشت: فضای مجازی به عنوان یک بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره، تأثیرات متعددی بر رفتار و روانشناسی کودکان دارد. این تأثیرات، چه مثبت و چه منفی، می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله اجتماعی شدن، رشد شناختی، و سلامت روانی کودک نمود پیدا کنند. یکی از مهم‌ترین اثرات منفی که به‌طور خاص توجه زیادی را جلب کرده، افزایش پرخاشگری در میان کودکان به دلیل استفاده از فضای مجازی است. در این یادداشت، به تحلیل و بررسی این تأثیرات و دلایل آن پرداخته خواهد شد.

۱. افزایش دسترسی به محتوای خشونت‌آمیز
یکی از عوامل اصلی که موجب افزایش پرخاشگری در کودکان می‌شود، دسترسی آسان و بی‌وقفه آن‌ها به محتوای خشونت‌آمیز در فضای مجازی است. شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین، و حتی فیلم‌ها و ویدیوهای آموزشی، همگی محتویاتی دارند که ممکن است شامل صحنه‌های خشونت‌آمیز یا تحریک‌آمیز باشند. کودکانی که به این محتوای آسیب‌زا دسترسی دارند، ممکن است رفتارهای مشابه را در دنیای واقعی تقلید کنند.

مطالعات نشان داده‌اند که مشاهده مداوم خشونت در فضای مجازی، به‌ویژه در سنین پایین، می‌تواند باعث ایجاد حساسیت کمتر نسبت به خشونت و کاهش تاب‌آوری در برابر مشکلات اجتماعی شود. در نتیجه، کودکانی که به‌طور مکرر محتوای خشونت‌آمیز را مشاهده می‌کنند، ممکن است در موقعیت‌های مختلف واکنش‌های پرخاشگرانه و تهاجمی از خود نشان دهند.

۲. تاثیر رسانه‌های اجتماعی و تعاملات مجازی
شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، تلگرام و یوتیوب، بستر مناسبی برای ارتباطات و تعاملات کودکانه فراهم کرده‌اند. اما این فضا می‌تواند همچنین زمینه‌ساز مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، و پرخاشگری باشد. کودکانی که برای دریافت تأیید اجتماعی به فضای مجازی وابسته هستند، ممکن است دچار فشارهای روانی شده و در برابر انتقادات یا نظرات منفی، رفتارهای تهاجمی از خود نشان دهند.

این پلتفرم‌ها به دلیل ماهیت ارتباطات دیجیتال و اغلب ناشناخته بودن هویت افراد، می‌توانند زمینه را برای بروز توهین‌ها، تهدیدها و حتی بازی‌های خطرناک فراهم کنند که تأثیرات منفی بر سلامت روانی و رفتار کودکان دارد.

۳. تداخل میان زندگی واقعی و مجازی
یکی دیگر از دلایل افزایش پرخاشگری در کودکان، تداخل بیش از حد میان دنیای واقعی و دنیای مجازی است. کودکانی که ساعات زیادی را در فضای مجازی می‌گذرانند، ممکن است در تعاملات اجتماعی واقعی خود دچار مشکلاتی مانند کاهش مهارت‌های ارتباطی، فقدان همدلی، و رفتارهای تهاجمی شوند. این موضوع به‌ویژه در مدارس و محیط‌های اجتماعی مانند خانه و محله‌ها به وضوح مشاهده می‌شود.

استفاده بیش از حد از فضای مجازی می‌تواند باعث کند شدن رشد اجتماعی کودک شود، زیرا او به جای یادگیری مهارت‌های لازم برای تعاملات اجتماعی در دنیای واقعی، بیشتر وقت خود را به تعاملات سطحی و غیرواقعی در فضای مجازی می‌گذراند.

۴. نقش بازی‌های آنلاین و تعاملات پرخاشگرانه
بازی‌های آنلاین یکی از محبوب‌ترین فعالیت‌ها در میان کودکان و نوجوانان است. برخی از این بازی‌ها، به ویژه آن‌هایی که در قالب جنگ‌ها و نبردهای خشونت‌آمیز طراحی شده‌اند، می‌توانند تأثیرات منفی بر رفتار کودکان بگذارند. این بازی‌ها معمولاً با توجه به نمره‌دهی به رفتارهای خشونت‌آمیز و تشویق به جنگیدن و استفاده از زور، کودک را به سمت پرخاشگری و تهاجم سوق می‌دهند.

تحقیقات نشان داده‌اند که بازی‌های ویدئویی با محتوای خشونت‌آمیز می‌توانند باعث افزایش رفتارهای پرخاشگرانه در دنیای واقعی شوند. به عبارت دیگر، کودکانی که مدت زیادی را در چنین بازی‌هایی صرف می‌کنند، ممکن است رفتارهای مشابه را در محیط‌های واقعی از خود نشان دهند.

۵. کاهش فعالیت‌های بدنی و افزایش اضطراب
فضای مجازی باعث کاهش فعالیت‌های بدنی و فیزیکی کودکان می‌شود، که این امر خود به نوبه خود می‌تواند باعث افزایش اضطراب و استرس شود. کودکان به دلیل عدم تحرک کافی، اغلب با مشکلاتی مانند کمبود انرژی، افسردگی و اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنند. این فشارهای روانی و جسمی می‌توانند موجب بروز پرخاشگری در مواقعی شوند که کودک نتواند استرس و احساسات منفی خود را به‌درستی مدیریت کند.

۶. پیشنهادات برای مدیریت تأثیرات منفی
برای مقابله با این تأثیرات منفی، نیاز است تا والدین و معلمان اقداماتی در جهت محدودسازی استفاده از فضای مجازی و ارائه آموزش‌های روان‌شناختی به کودکان انجام دهند. برخی از این اقدامات عبارتند از:

محدود کردن زمان استفاده از فضای مجازی: ایجاد محدودیت‌هایی در زمان‌بندی استفاده از اینترنت می‌تواند به کودک کمک کند تا توجه بیشتری به فعالیت‌های غیر دیجیتال، مانند ورزش، مطالعه، و تعاملات اجتماعی داشته باشد.

آموزش مهارت‌های مدیریت هیجانی: آموزش کودکان در مورد نحوه مدیریت احساسات و برخورد با فشارهای روانی می‌تواند به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه کمک کند.
محتوای مناسب برای کودکان: والدین باید به انتخاب محتوای مناسب و بدون خشونت برای کودکان خود توجه کنند و آنها را از دسترسی به محتوای مضر و پرخاشگرانه باز دارند.

ایجاد تعاملات اجتماعی مثبت: ایجاد فضاهای اجتماعی مناسب و تشویق کودکان به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی واقعی، مانند ورزش‌ها، گروه‌های هنری، و فعالیت‌های جمعی می‌تواند به رشد مهارت‌های اجتماعی آنها کمک کند.

نتیجه‌گیری

فضای مجازی و تعاملات دیجیتال، اگرچه مزایای زیادی به همراه دارند، اما تأثیرات منفی نیز دارند که باید با دقت به آن‌ها پرداخته شود. پرخاشگری کودکان در نتیجه استفاده از فضای مجازی، موضوعی است که نیاز به نظارت و مدیریت هوشمندانه دارد. با اجرای تدابیر مناسب و آموزش‌های مؤثر، می‌توان از تأثیرات منفی فضای مجازی بر رفتار کودکان کاست و فضای امن‌تری برای رشد روانی و اجتماعی آنها فراهم کرد.

انتهای خبر/